ZESPÓŁ REGIONALNY „PSZCZYNA”
Zespół „Pszczyna” powstał w 1960 roku przy Klubie Spółdzielczości Pracy
w Pszczynie. Założycielem zespołu był Aleksander Spyra, plastyk i folklorysta.
Jest on do dzisiaj instruktorem artystycznym „Pszczyny”.
W latach 2001- 2006 kierownikiem zespołu był Ireneusz Spyra, a od 2006 grupę prowadzi Jolanta Cempura.
Od samego założenia Zespół Regionalny „Pszczyna” postawił sobie zadanie popularyzacji kultury ludowej Ziemi Pszczyńskiej w jej etniczno – historycznych granicach. Dotyczy to głównie zbierania, nagrywania i utrwalania archaicznych pieśni, tańców, zwyczajów i obrzędów ludowych oraz prezentacji na estradach programów, opartych na tych materiałach w formie niestylizowanej.
Występy zespołu ukazują dawne pszczyńskie pieśni ludowe, wykonywane tradycyjnie jednogłosowo, archaiczne tańce „in crudo” oraz zwyczaje, obrzędy
i charakterystyczne dla regionu zabawy.
Zespół korzystał także w trakcie swojej działalności ze zbiorów nadwornego muzyka książąt pszczyńskich, Georga Philippa Telemanna, Juliusza Rogera, Oskara Kolberga /Szląsk/ ks. Emila Szramka, Jana Kupca z Łąki i Jana Taciny.
Z wielokrotnych występów „Pszczyna” w kraju wymienić należy:
-koncert w Teatrze Wielkim w Warszawie /1971r./
-Festiwal Piosenki w Opolu /1970r./
-występy na Festiwalach Folklorystycznych w Płocku /1972, 1975, 1978/
-występy na Festiwalach Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu /1983, 1985, 1991r/
-występy w Toruniu, Wrocławiu, Bukowinie Tatrzańskiej, Nowym Sączu, i in.
Od początku zespół był uczestnikiem i organizatorem wielu imprez
w Pszczynie i regionie pszczyńskim. Zainicjował i organizuje od 33 lat doroczny przegląd zespołów ludowych w pszczyńskim skansenie „Spotkania pod Brzymem”, najstarszy festiwal tego typu na Górnym Śląsku.
Poza działalnością artystyczną Zespół Regionalny „Pszczyna” był inicjatorem
i budowniczym dwóch placówek muzealnych: skansenu „Zagroda Wsi Pszczyńskiej” (1972- 1978) w wyniku czego uratowano kilkanaście obiektów drewnianych regionu i przeniesiono do pszczyńskiego parku oraz Muzeum Prasy Śląskiej wraz z „Izbą u Telemanna” (1982- 1992).
Zgromadzono tutaj eksponaty z dziejów polskiej prasy na Śląsku, dawnego drukarstwa i introligatorstwa, a także zabytkowe instrumenty muzyczne regionu
z bezcennym pozytywem z 1783 r. i XIX wiecznym „piano de table”.
Wiele razy zespół „Pszczyna” i jego muzyka były rejestrowane przez Polskie Radio a jego występy emitowane były w audycjach: red. Domańskiego, Byszewskiego, Jareckiego i Dygacza.
Kilkakrotnie „Pszczyna” występowała w ogólnopolskiej telewizji
w programach „Kulig” (1964), „Moik nad Wisłą” (1978) i „Z teki folklorystycznej Adolfa Dygacza” ( 1970- 1980).
Zespół nagrywał także muzykę ludową do filmów „Blisko, coraz bliżej”, „Grzeszny żywot Franciszka Buły” i „Biała Wizytówka”.
Zespół Regionalny „Pszczyna” kilkakrotnie został utrwalony na płytach
i kasetach:
1972 „Pory roku na wsi pszczyńskiej” – płyta analogowa długograjaca,
wyd. „Veriton”. Jest to antologia tańców, pieśni i przyśpiewek pszczyńskiego regionu. Poszczególne części: moik, żniwówka, podzimiec i zopusty.
1979 FOLKLOR POLSKI – album analogowy, długograjacy, wyd. „POLJAZZ”. Wśród najlepszych kapel ludowych z całej Polski zamieszczono 3 utwory kapeli „Pszczyna” ze śpiewem dziewcząt.
1996 „Tańce zielonego Śląska” – kaseta video wyd. Fundacja Kultury Wsi z cyklu „Tańce polskie”. Kaseta prezentuje tańce pszczyńskiego regionu na tle skansenu „Zagroda Wsi Pszczyńskiej”.
2001 Folklor Ziemi Pszczyńskiej – płyta CD wyd. „Deorecording”
(Wraz z zespołami „Bojszowianie”, „Frydkowianie” i kapelą rodzinną Piłatyków.
2003 „Pory roku na wsi pszczyńskiej” – reedycja nagrania z 1972 roku na płycie CD.
2006 „Tańce i pieśni Ziemi Pszczyńskiej” – płyta DVD.
Nagrody i wyróżnienia dla Zespołu „Pszczyna” w ciągu półwiecza działalności:
1968 ZŁOTA ODZNAKA „ZASŁUŻONEMU W ROZWOJU WOJEWÓDZTWA KATOWICKIEGO”.
1970 LAUREAT NAGRODY II STOPNIA MINISTRA KULTURY I SZTUKI
I CKK
1975 LAUREAT ŚLĄSKIEJ NAGRODY IM. J. LIGONIA
1977 LAUREAT NAGRODY WOJEWÓDZKIEJ ZA 1977 ROK
1982 ZŁOTA ODZNAKA „ZA OPIEKĘ NAD ZABYTKAMI”